Ecocheques: een jaar vol wijzigingen

Sinds 2009 mogen werkgevers hun werknemers ecocheques cadeau doen. Ecocheques genieten een gunstig belasting- en sociaal zekerheidsstelsel. Buiten de verhoging van het bedrag dat cadeau mag gedaan worden (van 125 euro naar het huidige 250 euro) bleef de regelgeving lange tijd ongewijzigd. Maar sinds 2020 volgen de wijzigingen elkaar op.

De werknemer wordt niet belast op wat hij ontvangt; er zijn ook geen socialezekerheidsbijdragen verschuldigd. Maar de werkgever kan zijn tussenkomst in de ecocheques fiscaal niet aftrekken - met uitzondering van de administratieve kost die hem wordt aangerekend door de uitgever van de cheques.

Er zijn wel wat voorwaarden. Ecocheques mogen niet toegekend worden ter vervanging van loon of premies. Ze zijn op naam en ze zijn maximum 24 maanden geldig. Die voorwaarden en modaliteiten werden afgesproken tussen werkgevers en werknemers op federaal niveau in de zogenaamde “Nationale Arbeidsraad” (NAR).

De voornaamste beperking of voorwaarde voor de echocheques is wellicht dat ze alleen gebruikt mogen worden voor de aankoop van producten en diensten met een ecologisch karakter. Ecocheques worden wel eens vereenzelvigd met ‘elektronisch materiaal’, maar de lijst van producten die met ecocheques gekocht kunnen worden, is heel wat ruimer.

De lijst … in augustus 2019

De lijst bevat inderdaad energievriendelijke electro. Het gaat dan om allerlei elektronische producten die een gunstige score halen op het gebied van energieverbruik. Maar even goed vindt u op de lijst producten en diensten voor het duurzaam omgaan met energie en water, producten en diensten met het Europese ecolabel, biologische producten (van landbouwproducten tot cosmetica), hout met een ecologisch label, materiala om duurzaam te tuinieren, … De NAR houdt die lijst tweejaarlijks tegen het licht.

In augustus 2019 breidde de NAR de lijst lichtjes uit. In het hoofdstuk ‘duurzame mobiliteit’ voegde hij de ‘elektrische of niet-gemotoriseerde steps, eenwielers, hoverboards’ toe. In het hoofdstuk ‘tuingereedschap’ verduidelijkte hij dat een aparte aankoop van batterijen voor tuingereedschap ook met ecocheques kon worden betaald.

De lijst … in maart 2021

In 2020 besliste de Europese Unie om de etikettering van het energieverbruik van de elektrische huishoudtoestellen te hervormen. Op 1 maart 2021 werd de kleurencode van A+++ (groen) tot G (rood) vervangen door een label van A (groen) tot G (rood) voor:

koelapparaten voor huishoudelijk gebruik

huishoudelijke vaatwassers

huishoudelijke wasmachines en was-droogcombinaties, en

huishoudelijke en elektronische displays, met inbegrip van tv’s en monitoren.

Bovendien staat de B op het nieuwe label, voor de A+++ volgens het oude label. Met andere woorden, de normen zijn strenger geworden.

De NAR paste daarop de lijst aan van de producten die u vanaf 1 maart 2021 met eco-cheques kan kopen. Sinds 1 maart 2021 kan u ecocheques inwisselen voor:

koelapparaten voor huishoudelijk gebruik met een label A, B, C of D

huishoudelijke vaatwassers met label A, B of C

huishoudelijke wasmachines en huishoudelijke was-droogcombinaties met label A, en

elektronische displays, met inbegrip van tv’s en monitoren met een label A, B, C of D.

Daarnaast werden nog enkele andere wijzigingen aangebracht aan de lijst:

De lijst met biologische producten werd uitgebreid met nog enkele labels: het ecolabel voor cosmetica, hygiëne en verzorging, onderhoudsproducten, en alle producten met een COSMEBIO-label, MSC-label of GOTS-label.

Abonnementen en aansluitingen voor volkstuinen werden toegevoegd.

Aankoop van bepaalde tweedehandsproducten met ecocheques was al mogelijk, maar sinds 1 maart 2021 kunnen die producten ook gehuurd worden onder dezelfde voorwaarden (dat geldt bv. voor het huren van materiaal voor feesten en recepties, reisaccesoires, gereedschap en klein elektro, …).

Ook de filters die essentieel zijn voor de goede werking van bepaalde producten kunnen aangekocht worden met ecocheques.

De lijst … in september 2021

De lijst werd in september 2021 alweer aangepast. Ook dat had te maken met de Europese beslissing om nieuwe ecolabels in te voeren. Tot het invoeren van een Europeer ecolabel voor huishoudelijke toestellen en voor verlichting werd weliswaar gelijktijdig beslist, maar het ecolabel voor verlichting kreeg pas uitwerking vanaf 1 september 2021.

Net als in maart 2021 baseert de NAR zijn beslissing om de ecochequeslijst aan te passen op 2 overwegingen: de beslissing van de Europese Unie waardoor de A+ tot A+++-labels verdwijnen en de beschikbaarheid van de producten met de meest gunstige labels. Het is uiteraard mooi om te verkondigen dat alleen nog koelkasten van klasse A of B mogen aangekocht worden, maar midden 2020 waren er nog maar 3% koelkasten met een klasse B-label beschikbaar en werden er nog geen koelkasten met een A-label verkocht. Vandaar dat ecocheques ook nog gebruikt kunnen worden voor koelkasten met een D-label.

Diezelfde redenering werd toegepast op de elektrische lichtbronnen (lampen en gloeilampen). Omdat er nog maar zo weinig lichtbronnen zijn die de laagste klasse bereiken, besliste de NAR dat vanaf 1 september 2021 lichtbronnen met een A-, B-, C- of D-label met ecocheques aangekocht kunnen worden. Producten uit voorraad met een oud label mogen nog tot 28 februari 2023 verkocht worden en daar geldt dat de ecocheques nog mogen gebruikt worden voor de aankoop van de lichtbronnen met een oud energielabel A+ of A++ – d.i. de hoogste energieklasse voor lichtbronnen in de vroegere schaal.

In maart was al bepaald dat displays met een E-label of minder, niet meer met ecocheques mochten aangekocht worden. Uit onderzoek bleek echter dat daardoor heel wat displays uit de boot vielen en daarom werd de categorie E in september terug toegevoegd aan de lijst.

Verder verduidelijkt de Nationale Arbeidsraad nog:

dat rolluiken en zonnekleppen en isolerende raamkozijnen niet uitdrukkelijk moeten vermeld worden in de lijst omdat zij toch al onder de rubriek ‘duurzaam omgaan met energie’ vallen; en

dat bestekken, koffieroerstaafjes, rietjes, vaatwerk en bakjes die in de oven gaan en eetbaar zijn (aangezien het gaat om producten op basis van bloem en zemelen), en die gecomposteerd kunnen worden, onder de categorie ‘Hergebruik, recycling en afvalpreventie’ vallen en dus ook met ecocheques betaald kunnen worden.

Ecocheques vanaf 1 januari 2022

Een laatste wijziging zit bij het afsluiten van de redactie van deze bijdrage nog in de pipeline.
Op 21 oktober 2021 keurde de federale regering een ontwerp van koninklijk besluit goed tot wijziging van diverse bepalingen betreffende elektronische ecocheques. Dat kb is gericht op de verdere digitalisering van de cheques.

Elektronische ecocheques bestaan al sinds januari 2016. Maar tot nog toe kon en mocht de werkgever kiezen tussen papieren en elektronische ecocheques. Vanaf 1 januari 2022 kunnen ecocheques alleen nog elektronisch uitgegeven worden.

%gt%De papieren ecocheques die nog tot 31 december 2021 worden uitgegeven, zullen geldig blijven tot 31 december 2023. Daarna verdwijnen ze definitief. Het ontwerp-kb op de elektronische ecocheques heeft geen impact op de modaliteiten en voorwaarden van de cheques. De digitalisering zou wel wat goedkoper uitvallen voor de werkgever.